Umowa partnerska, konkubencka i kohabitacyjna – jak sformalizować nieformalny związek
Nieformalne związki to coraz częstsza praktyka i w wielu przypadkach (z różnych względów) nie wymagają one sformalizowania. Jednak w przypadku, gdy chce się dziedziczyć majątek po swoim partnerze, uzyskać informacje w szpitalu czy w innych instytucjach warto zawrzeć umowę. Przeczytaj, jak zawrzeć umowę partnerską, konkubencką lub kohabitacyjną.
Co mówi polskie prawo o związkach?
Konstytucja RP w art. 18 definiuje pojęcie małżeństwa:
Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.
Pojęcie małżeństwa w art. 18 budzi wiele kontrowersji i tworzy różnorodne stanowiska. W myśl jednego z nich użyte w art. 18 sformułowanie definiuje małżeństwo wyłącznie jako związek mężczyzny i kobiety, wyklucza małżeństwa homoseksualne (LGBT) oraz instytucjonalizację związków partnerskich. Drugie, najbardziej rozpowszechnione stanowisko również określa małżeństwo jako związek mężczyzny i kobiety, wyklucza małżeństwa homoseksualne, ale dopuszcza instytucjonalizację związków partnerskich[1].
Związek nieformalny – co to znaczy?
Rozróżnijmy zatem na początek pewne pojęcia, których będę używała w artykule.
Konkubinat to nieformalny związek dwóch osób różnej płci, pozostających we wspólnym pożyciu, innym niż małżeństwo.
Związek partnerski to związek dwojga ludzi, także tej samej płci lub osób LGBT.
Kohabitacja jest w zasadzie tożsama z konkubinatem. W praktyce oba pojęcia stosuje się zamiennie, jednak jest jedna różnica między nimi, mianowicie w kohabitacji partnerzy muszą mieszkać ze sobą, w konkubinacie nie jest to konieczne.
Czym różni się związek partnerski od konkubinatu?
Chodzi o rozróżnienie płci. Konkubinat to związek mężczyzny i kobiety (podobnie kohabitacja), a w przypadku związku partnerskiego mówimy o związku dwojga ludzi – kobiety i mężczyzny, ale również osób tej samej płci.
Umowa o związku nieformalnym
Umowy, o których mowa w niniejszym artykule dotyczą zatem osób, które żyją i funkcjonują razem, czy to związkach heteroseksualnych czy homoseksualnych. Umowy tego rodzaju mają na celu niejako sformalizowanie nieformalnego związku. Jest to jak najbardziej możliwe.
Co ciekawe – są orzeczenia sądów, które zrównują pod względem prawnym związki partnerskie ze związkami konkubenckimi.
Co można zawrzeć w umowie partnerskiej, konkubenckiej i kohabitacyjnej?
Umowa konkubencka, kohabitacyjna, partnerska należą do umów nienazwanych, bowiem brak jest w przepisach szczególnych regulacji dotyczących konkretnie tych rodzaju umów. Opieramy się zatem na przepisach i zasadach ogólnych, m.in. na zasadzie swobody zawierania umów, o której stanowi art. 353 ¹ kodeksu cywilnego.
W umowie regulujemy takie kwestie jak:
- ustanowienie współwłasności dotyczącej przedmiotów majątkowych, które osoby nabędą po zawarciu umowy,
- uregulowanie kwestii zniesienia współwłasności przedmiotów majątkowych na wypadek rozpadu związku,
- kwestię pełnomocnictw, np. w celu pozyskiwania informacji w szpitalu, załatwiania spraw urzędowych, występowania przed różnego rodzaju instytucjami,
- regulujemy także umocowanie do zarządzania majątkiem drugiej osoby, kwestię opieki nad drugą osobą i wiele innych kwestii.
Jak zawrzeć umowę o związku nieformalnym?
Uważam, że umowa tego rodzaju powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego głównie ze względu na to jakie kwestie są umową regulowane. Zwykła forma pisemna umowy może powodować bezskuteczność niektórych jej postanowień. Jeżeli chcemy powołać się na taką umowę trzeba przedłożyć ją odpowiednim instytucjom.
Warto się skonsultować!
Przed podjęciem decyzji o zawarciu takiej umowy warto rozpisać sobie problemy, pytanie i zagadnienia dotyczące wspólnego życia w związku nieformalnym, a następnie przedyskutować swoje wątpliwości z radcą prawnym, który sporządza umowę.
[1] Tuleja Piotr (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II.
